Van chaos naar controle: waarom legal operations de ruggengraat van juridisch werk wordt

“De jurist van de toekomst is geen brandjesblusser, maar procesarchitect.”

In 2025 is de rol van legal operations (oftewel juridische bedrijfsvoering) definitief veranderd. Waar deze functie eerder werd gezien als een ondersteunende backoffice-rol (interne ondersteuningsfunctie), laat het nieuwe SpotDraft-rapport State of Legal Ops 2025 zien dat legal operations steeds vaker aan de basis staat van strategische beslissingen, procesverbetering en technologische innovatie.

Maar er is ook een keerzijde: ondanks deze groeiende strategische rol heeft 44% van de organisaties nog altijd geen toegewijd legal operationsteam. Slechts 1% van de respondenten noemt hun juridische processen “volledig geoptimaliseerd”. Tegelijkertijd verwacht het merendeel van de deelnemers dat legal operations de komende jaren een cruciale rol zal spelen in schaalbaarheid, risicobeheersing en samenwerking met de rest van de organisatie.

Wat betekent dit voor juridische teams? En hoe benut je als jurist of bedrijfsjurist de kansen van legal operations, zonder meteen een leger externe adviseurs in te huren? Het antwoord zit niet in omvang, maar in slim organiseren, kleine stappen zetten en technologie op de juiste plekken inzetten.

Van overleven naar optimaliseren

De meerderheid van de juridische teams werkt in 2025 nog steeds in kleine bezetting:

• 54% van de teams telt 1 tot 5 personen
• Slechts 17% heeft 25 of meer teamleden

Deze kleine teams hebben veel taken: contracten beoordelen, toezicht houden op naleving van regelgeving (compliance), vragen vanuit de organisatie afhandelen én strategisch meedenken. De druk is hoog. Toch ontbreekt vaak een gestructureerde aanpak. Intakeprocessen ontbreken, samenwerking met andere afdelingen is stroef en standaardcontracten worden telkens opnieuw opgesteld. Zoals een van de deelnemers aan het onderzoek het verwoordde: “We hebben één jurist voor alles van fusies en overnames tot geheimhoudingsverklaringen, en geen tijd om na te denken over optimalisatie. Maar juist dat maakt legal operations zo noodzakelijk.”

Juristen verliezen daardoor kostbare tijd aan terugkerende taken, terwijl juist het strategische werk blijft liggen. Legal operations biedt de oplossing: niet als luxe, maar als hefboom voor kwaliteit, overzicht en rust in het juridische werk.

Legal operations: geen extra laag, maar een slimme schakel

Wat doet legal operations dan precies?

Volgens het rapport zijn dit de vier belangrijkste prioriteiten:

1. Verkorten van de tijd die nodig is om contracten goedgekeurd en ondertekend te krijgen (doorlooptijd)
2. Invoeren van technologie zoals kunstmatige intelligentie (AI) en contractbeheertools (CLM: Contract Lifecycle Management)
3. Organiseren van intakeprocessen en samenwerking met andere afdelingen
4. Beheren van het juridische budget

De meeste teams kampen met:

• Beperkte budgetten (47,6%)
• Weinig beslissingsbevoegdheid
• Lage inzet van technologie (28,7%)

Maar wie dát weet, weet ook waar de hefboom zit. Juist de combinatie van procesdenken, technologie en samenwerking maakt legal operations onmisbaar.

Concreet betekent dit:

• Gebruik van standaarddocumenten
• Slimme intakeformulieren die automatisch doorverwijzen
• Overzichtelijke dashboards met cijfers over juridische knelpunten

Zoals een respondent verwoordde: “Als je één knelpunt oplost, bijvoorbeeld de intake of doorlooptijd, voelt dat meteen als een verdubbeling van je capaciteit.” Legal operations is dus geen extra managementlaag, maar een praktische manier om het werk efficiënter te organiseren.

AI is geen hype, maar ook nog geen routine

Kunstmatige intelligentie (AI) speelt een steeds grotere rol in legal operations, maar de invoering verloopt voorzichtig:

• Slechts 9,3% vindt AI “onmisbaar” bij het kiezen van nieuwe tools
• 29,9% noemt AI “matig belangrijk”
• 24,1% vindt AI “zeer belangrijk”

Meest gebruikte technologieën:

• CLM-tools: 54,6%
• Compliance-tools: 47,1%
• Factureringstools (e-billing): 34,7%
• Chatbots op basis van AI: 21,1%
• AI voor contractanalyse: 17,7%
• AI voor data-analyse: 8,6%

Volgens DeAnna Papadis, hoofd juridische contracten en operations bij Google, moeten we AI juist als versneller zien: “AI gaat de komende vijf jaar een hoofdrol spelen in legal operations. Maar dat betekent juist dat we méér mensen nodig hebben die deze systemen kunnen aansturen.”

De grootste obstakels? Twijfel over rendement (ROI), gebrek aan opleiding en geen duidelijke veranderaanpak. Toch zit de winst vaak in kleine, meetbare verbeteringen. Teams die AI inzetten voor standaardtaken zoals NDA-controles (geheimhoudingsverklaringen) of intakeformulieren rapporteren al snel tijdwinst en minder werkdruk.

Strategisch aan tafel, maar nog niet overal

Hoe strategisch is legal operations momenteel betrokken bij besluitvorming?

• 25,2% speelt een duidelijke rol bij belangrijke beslissingen
• 31,9% wordt soms geraadpleegd
• 28,2% alleen bij naleving of incidentele juridische vragen
• 14,7% wordt helemaal niet betrokken

Legal operations moet meer zijn dan een procesfunctie.

Door cijfers te verzamelen over bijvoorbeeld doorlooptijden of knelpunten in workflows, kun je juridische waarde aantonen:

• Waar ontstaan vertragingen?
• Hoeveel tijd kosten herhaaltaken?
• Welke risico’s kun je voorkomen?

Susan Packal, hoofd global legal operations bij Atlassian, ziet dat veel general counsels het belang al inzien: “Vooruitkijkende juristen weten misschien niet alles over legal operations, maar ze weten dat dit een van hun eerste aanstellingen moet zijn.”

Talent gezocht: juridisch + proces + technologie

De opkomst van legal operations vraagt om een nieuw type jurist. 60% van de respondenten zegt moeite te hebben om geschikte mensen te vinden.

De ideale kandidaat combineert:

• Juridische kennis
• Projectvaardigheden (bijvoorbeeld plannen en coördineren)
• Technologische vaardigheden

Werving gebeurt vooral via:

• Persoonlijke aanbevelingen (46%)
• Online platforms zoals LinkedIn (21%)

Zoey McMahon, hoofd legal operations bij HP, vat het mooi samen: “Juridische afdelingen zijn machines. Slechts een deel daarvan bestaat uit advocaten, je hebt ook data-analisten, projectmanagers, compliance-specialisten en technisch onderlegde juristen nodig.”

Wie nu investeert in zulke hybride profielen, bouwt aan duurzame juridische slagkracht. De toekomst vraagt om professionals die niet alleen inhoudelijk sterk zijn, maar ook processen kunnen verbeteren, technologie begrijpen en verandering begeleiden.

Conclusie: van brandjes blussen naar waarde bouwen

Legal operations is geen modetrend. In een tijd van kleine teams, krappe budgetten en hoge verwachtingen is het dé manier om juridische afdelingen toekomstbestendig te maken. Het biedt rust, structuur en strategisch overzicht.

Het SpotDraft-rapport laat zien: dit is het moment om te starten.

Geen dure systemen of grote reorganisaties, maar haalbare, slimme stappen:

• Richt een helder intakeproces in
• Automatiseer één repetitieve taak
• Maak een dashboard met kerncijfers (KPI’s)
• Zet AI in als hulpmiddel, niet als doel op zich
• Benoem een verantwoordelijke voor legal operations

Legal operations begint met overzicht. Wie dat regelt, bouwt automatisch aan een sterkere juridische praktijk. Of zoals een respondent het zegt: “Er is zóveel te doen. Dat maakt legal operations een van de spannendste plekken in het juridische werkveld van nu.”

Juist omdat het vakgebied volop in ontwikkeling is, liggen de kansen voor het oprapen. Voor juristen die initiatief nemen, procesmatig denken en technologie omarmen, is dit hét moment om het verschil te maken.